Ουνία: Μια θρησκευτικοπολιτική παπική εξουσία

 

του Πρωτοπρεσβυτέρου π. Γεωργίου Μεταλληνού

 
Λέγοντας «Ουνία», εννοούμε ένα θρησκευτικοπολιτικό σχήμα, που επινοήθηκε από τον Παπισμό για τον εκδυτικισμό της μη λατινικής Ανατολής, την πνευματικοπολιτική δηλαδή υποταγή της στην εξουσία του Πάπα. Συνδέεται, δηλαδή, με την επεκτατική πολιτική του Παπισμού, της συνεπέστερης έκφρασης του ευρωπαϊκού φεουδαρχισμού, ο οποίος με το κράτος του Βατικανού συνεχίζεται ως τις μέρες μας. Βέβαια, πρέπει να γίνεται κάποια διάκριση σε διάφορες φάσεις, που παρουσιάζει ιστορικά η υπόθεση της «Ουνίας». Διότι του συγκεκριμένου ιστορικού σχήματος προηγείται η ιδέα και η μεθόδευση της υποταγής της Ανατολής -και μάλιστα των Ορθοδόξων- στον Πάπα, μια μόνιμη τάση της Λατινικής Εκκλησίας μετά την διαφοροποίηση και απόσχισή της από την Ορθόδοξη Ανατολή. Εκεί που ο άμεσος εκλατινισμός αποδεικνύεται δυσεπίλυτος, εφαρμόζει ο Παπισμός την μέθοδο της Ουνίας, η οποία αποδεικνύεται, έτσι, πανούργα επινόηση, διότι η υποταγή επιτυγχάνεται με το πρόσχημα της συνέχειας και ελευθερίας.
Η επεκτατική αυτή κίνηση του παπικού θρόνου, ονομαζόμενη Ουνία ή Ουνιτισμός στη γλώσσα μας, οφείλει το όνομά της στη λατινική λέξη Unio (ένωση), αλλά μόλις το 1596 έλαβε στην Πολωνία επίσημα το όνομα Unia (σλαβ. Unija). Το όνομα χρησιμοποιήθηκε τότε, για να χαρακτηρισθεί όχι μόνο η ενωτική κίνηση με τον Πάπα, αλλά και το συγκεκριμένο σώμα (κοινότητα) των Ορθοδόξων, οι οποίοι συνοδικά απεφάσισαν όχι την ολοτελή προσχώρησή τους στον Παπισμό, αλλά μόνο την αναγνώριση του Πάπα ως πνευματικής κορυφής τους, διατηρώντας τα λατρευτικά και λοιπά έθιμά τους και δίνοντας, έτσι, εξωτερικά την εντύπωση της συνέχειας και παραμονής στο εθνικό πλαίσιό τους.
Η διακράτηση του «ανατολικού» ή «βυζαντινού» «ρυθμού» από τους Ουνίτες εξηγεί τα ονόματα Βυζαντινόρρυθοι, βυζαντινού ρυθμού, Ελληνόρρυθμοι, Ελληνοκαθολικοί κ.ά., με τα οποία συνήθως χαρακτηρίζονται. Περισσότερο όμως ανταποκρίνεται στα πράγματα η ονομασία «Καθολικοί της Ανατολής», διότι οι Ουνίτες είναι ουσιαστικά παπικοί, δεχόμενοι σύνολη την παπική διδασκαλία, και μάλιστα τα δόγματα εκείνα, που διαφοροποιούν ριζικά τον Παπισμό από την Ορθοδοξία, και μόνο εξωτερικά και επιφανειακά, με την περιβολή των κληρικών τους και τα ανατολικά έθιμά τους («ρυθμός»), δίνουν την απατηλή εντύπωση, ότι παραμένουν ορθόδοξοι. Γι’ αυτό ορθότατα ονομάζονται επίσης «Ηνωμένοι Ρωμαιοκαθολικοί» και «Ενωτικοί» ( στα λατινικά: Uniti / Ουνίτες ).
… Η ιδέα της Ουνίας, ως μεθόδου και τρόπου υποταγής, συναρτάται με την επεκτατική βούληση της φραγκευμένης Παλαιάς Ρώμης, συνισταμένη στην εξάπλωση και επιβολή του παπικού πρωτείου εξουσίας. Γι’ αυτό δεν είναι περίεργη η διαπίστωση, ότι η Ουνία, ως ιδέα, γεννήθηκε και αναπτύχθηκε παράλληλα με την Ιερά Εξέταση (Inquisitio). Ιερά Εξέταση και Ουνία αποδείχθηκαν αμφιθαλείς καρποί του παποφραγκικού πνεύματος. Και η μεν Ιερά Εξέταση ανέλαβε την επιβολή της παποφραγκικής εξουσίας στα όρια της φραγκοκρατουμένης Δύσεως, η δε Ουνία επωμίσθηκε την επέκταση της θρησκευτικοπολιτικής παπικής εξουσίας στην Ανατολή. Με την Ιερά Εξέταση επιδιωκόταν η εξουδετέρωση των ανυποτάκτων στην παποφραγική εξουσία· με την Ουνία, ο εκλατινισμός των αρνουμένων την κυριαρχία της Π. Ρώμης Ανατολικών. Γι’ αυτό και στην Ανατολή η υποταγή στον Πάπα, είτε ως κανονικός εκλατινισμός, είτε με τη μέθοδο της Ουνίας, εκφραζόταν με το ρήμα: φραγκεύω (εφράγκευσε) ή περιφραστικά: έγινε φράγκος. Η Ουνία θα συμβαδίζει ιστορικά με την Ιερά Εξέταση. Η μία λοιπόν, φωτίζει το ρόλο της άλλης.
…Ήδη καταγγέλλονται μυστικές διαβουλεύσεις, στα εκκλησιαστικά και πολιτικά παρασκήνια, για εξομάλυνση των σχέσεων με το Βατικανό, που προσπαθεί να διασκεδάσει τις αρνητικές εντυπώσεις. Η Ουνία όμως παραμένει και η καταστροφή στην Ορθοδοξία της Ανατολικής Ευρώπης έχει γίνει. Κάθε, λοιπόν, υποχώρηση των Ορθοδόξων θα ισοδυναμεί με έγκλημα… Οι ενέργειές μας δεν καταγράφονται μόνο στις δέλτους της Ιστορίας, αλλά και θα κριθούν στο τέλος της Ιστορίας από τον Κύριο της Ιστορίας, που είναι συγχρόνως Σωτήρας και Κριτής της.
 

---

 

Αποσπάσματα από το βιβλίο: «Η Ουνία: πρόσωπο και προσωπείο», εκδόσεις Αποστολ. Διακονίας, 1992.